Valentijn, een romantische traditie
Op 14 februari worden bloemen, pralines en geschenken uitgewisseld tussen geliefden, allemaal in naam van de heilige Valentijn. Maar wie is deze mysterieuze figuur, en waar komt deze romantische traditie vandaan? Ontdek in onderstaand artikel de geschiedenis van dit eeuwenoude feest, van oude Romeinse rituelen tot de gebruiken van het Victoriaanse Engeland.
De geschiedenis van Valentijnsdag en het verhaal van zijn beschermheilige, is gehuld in mysterie. We weten dat februari al lang wordt gevierd als een maand van romantiek, en dat Valentijn, zoals we die vandaag kennen, overblijfselen van zowel de christelijke als de oude Romeinse traditie bevatten. Maar wie was Sint Valentijn en hoe werd hij geassocieerd met het feest van de geliefden?
De katholieke kerk erkent ten minste drie verschillende heiligen met de naam Valentijn of Valentinus. Al deze heiligen zijn gemarteld. Eén legende beweert dat Valentijn een priester was die in de derde eeuw in Rome leefde. Toen keizer Claudius II tot de vaststelling kwam dat alleenstaande mannen betere soldaten waren dan zij met vrouwen en gezinnen, verbood hij het huwelijk voor jonge mannen. Valentijn, die het keizerlijke decreet onrechtvaardig vond, trotseerde Claudius en bleef in het geheim huwelijken van jonge geliefden voltrekken. Toen dit verzet van Valentijn werd ontdekt, beval Claudius dat hij ter dood zou worden gebracht.
In een ander verhaal wordt Valentijn ter dood veroordeeld omdat hij zou gepoogd hebben christenen te helpen ontsnappen uit de Romeinse gevangenissen, waar ze vaak werden geslagen en gemarteld. Volgens één legende stuurde een gevangen Valentijn een briefje met de eerste valentijnswens. Hij zond dit naar de jonge, blinde dochter van zijn cipier die hem in de gevangenis bezocht en op wie hij verliefd was geworden.
Op de dag dat Valentijn onthoofd zou worden, 14 februari, probeerde de cipier nog tevergeefs het vonnis ongedaan te maken. Na de terechtstelling kreeg het blinde meisje het briefje. Wanneer ze dit openmaakte, viel er een gele bloem uit. Toen ze de bloem echter oppakte kon ze onmiddellijk zien. Op het briefje kon ze dan met haar eigen ogen lezen”Van je Valentijn”.
Hoewel de waarheid achter de legende onduidelijk is, benadrukken de verhalen steeds valentijns aantrekkingskracht als sympathieke, heroïsche en, het belangrijkste, romantische figuur. In de Middeleeuwen, misschien dankzij deze reputatie, zou Valentijn een van de populairste heiligen in Europa worden.
Een heidens feest in februari
Hoewel sommigen geloven dat Valentijnsdag wordt gevierd ter herdenking van de dood of begrafenis van Sint Valentijn, beweren anderen dat de christelijke kerk misschien heeft besloten om een viering ter ere van Valentijn te houden in het midden van februari in een poging om de heidense viering van Lupercalia te kerstenen. Lupercalia was een heidens vruchtbaarheidsfestival gewijd aan Faunus, de Romeinse god van de landbouw, en aan de stichters van Rome, Romulus en Remus.
Om het festival te beginnen, zouden leden van de Luperci, een orde van Romeinse priesters, zich verzamelen in een heilige grot waar Romulus en Remus werden verondersteld te zijn verzorgd door een wolvin (lupa in het latijn). De priesters zouden een geit, voor de vruchtbaarheid, en een hond, voor zuivering, offeren. Ze zouden dan de huid van de geit in reepjes strippen en in het offerbloed dopen. Vrouwen werden dan zachtjes gegeseld met de doordrenkte geitenhuid. De Romeinse vrouwen verwelkomden deze aanraking met deze huiden, omdat men dacht dat ze zo het komend jaar vruchtbaarder zouden worden. Op het einde van het festival wierpen jonge, ongetrouwde vrouwen van Rome briefjes met hun naam in een grote urne. De vrijgezellen konden zo een naam trekken om voor het volgende jaar gekoppeld te zijn aan het uitverkoren meisje. Het spreekt voor zich dat veel van deze “dates” eindigden in een huwelijk.
Een dag van romantiek
Het festival van Lupercalia overleefde aanvankelijk de opkomst van het christendom. Het feest werd pas verboden, omdat het als onchristelijk werd beschouwd, aan het einde van de 5e eeuw. Paus Gelasius verklaarde toen 14 februari het feest van Sint Valentijn. Het duurde echter niet lang of de dag werd definitief geassocieerd met romantiek. Tijdens de Middeleeuwen, werd algemeen aangenomen dat 14 februari het begin was van de paringstijd van de vogels. Dit droeg bij aan het idee Valentijn een dag van liefde zou moeten zijn.
Valentijnswensen waren in de middeleeuwen populair, hoewel de geschreven vorm pas na 1400 in gebruik kwam. De oudste bekende valentijnwens die nog steeds bestaat, is een gedicht dat Karel, hertog van Orleans, in 1415 aan zijn vrouw schreef. Karel werd gevangen gezet in de beruchte Tower of London na zijn gevangenneming in de slag bij Azincourt. Het gedicht maakt nu deel uit van de collectie manuscripten van de British Library. Enkele jaren later zou koning Henry V de schrijver John Lydgate inhuren om voor hem een valentijnsgedicht te schrijven, gericht aan Catherine van Valois.
Het typische valentijnskaartje
Valentijn wordt nu over bijna de hele wereld gevierd. In Groot-Brittannië begon in de 17de eeuw ook het gewone volk Valentijn te vieren. Tegen het midden van de 18de eeuw was het gebruikelijk dat geliefden van alle sociale klassen kleine berichtjes uitwisselden. Rond 1900 begonnen gedrukte kaartjes de geschreven briefjes te vervangen. Kant-en-klare kaartjes waren een gemakkelijke manier om emoties te uiten in een tijd waarin een directe uitdrukking van gevoelens werd ontmoedigd. Goedkopere posttarieven droegen ook bij aan de toename in populariteit van valentijnskaartjes.
Pascale Loveniers
Akwa Beauty & Wellness
25/01/2018
Geen opmerkingen:
Een reactie posten